Πομπηία: «Κόντρα» ηφαιστειολόγων-αρχαιολόγων για μία από τις πιο φιλόδοξες ανασκαφές της ιστορίας

Πρόκειται για μία από τις πιο φιλόδοξες αρχαιολογικές αποστολές της ανθρώπινης ιστορίας. Το Grande Progetto Pompeii (Μεγάλο Πρότζεκτ της Πομπηίας) υπόσχεται συγκλονιστικές ανακαλύψεις σχετικά με τη ζωή στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, που αναμένεται να ρίξουν φως στο γενετικό προφίλ των κατοίκων της θρυλικής αρχαίας πόλης της Πομπηίας, τα επαγγέλματα, την υγεία τους ακόμα και… τις προτιμήσεις τους στο φαγητό!

Ωστόσο, καθώς τα στρώματα των ηφαιστειακών πετρωμάτων αφαιρούνται σταδιακά από την αρχαιολογική σκαπάνη, προκειμένου να αποκαλυφθούν τα μυστικά που κρύβουν, δεν είναι όλοι ευχαριστημένοι. Σύμφωνα με δημοσίευμα της Guardian, ηφαιστειολόγοι ισχυρίζονται ότι οι εργασίες της ανασκαφής απειλούν να καταστρέψουν στοιχεία για την έκρηξη του 79 μ.Χ. που μπορεί να έχουν ζωτική σημασία για την προστασία των 600.000 ανθρώπων, οι οποίοι ζουν σήμερα στη σκιά του Βεζούβιου.

Όπως επισημαίνει το δημοσίευμα της βρετανικής εφημερίδας, μετά από χρόνια εντάσεων που «σιγόβραζαν», ένας καυγάς έχει ξεσπάσει ανάμεσα στις δυο επιστημονικές «φατρίες», δηλαδή τους αρχαιολόγους και τους ηφαιστειολόγους. Οι τελευταίοι δημοσίευσαν αυτόν τον μήνα μια ανοικτή επιστολή στο περιοδικό Nature, με την οποία επικρίνουν τον ανησυχητικό ρυθμό καταστροφής των ηφαιστειακών πετρωμάτων.

«Δεν δείχνουν να συνειδητοποιούν ότι ο ενθουσιασμός για την αρχαιολογία προκαλεί μια πράξη βανδαλισμού στην ηφαιστειολογία», εξηγεί ο Ρομπέρτο Σκαντόνε, καθηγητής Ηφαιστειολογίας στο πανεπιστήμιο Roma Tre. Όπως επισημαίνει, η διατήρηση κάποιων πετρωμάτων και ιζημάτων στη θέση που βρίσκονται εδώ και αιώνες είναι πολύτιμη, όχι μόνο για τους επιστήμονες, αλλά και για τους επισκέπτες, προκειμένου οι τελευταίοι να μπορούν να δουν από πρώτο χέρι πώς το ηφαίστειο κατέστρεψε την πόλη. 

Όπως αναφέρει η Guardian, οι αρχαιολόγοι ισχυρίζονται ότι συνεργάζονται με τους ηφαιστειολόγους στο Πανεπιστήμιο της Νάπολης και τονίζουν ότι υπάρχει άφθονο ηφαιστειακό πέτρωμα, το οποίο μπορούν να μελετήσουν οι επιστήμονες διαφόρων κλάδων της Γεωλογίας, πέραν της ζώνης αρχαιολογικού ενδιαφέροντος. 

Το Grande Progetto Pompeii, που ξεκίνησε το 2012, είναι ένα φιλόδοξο πρότζεκτ 105 εκατομμυρίων, με τη συνεργασία του ιταλικού κράτους και της ΕΕ, με στόχο τη συντήρηση της αρχαιολογικής τοποθεσίας, που είχε περιέλθει σε κακή κατάσταση, αλλά και τη δημιουργία νέων επιστημονικών και ιστορικών ανακαλύψεων. 

Στο πλαίσιο του εν λόγω πρότζεκτ, θα πραγματοποιηθούν ανασκαφές στο ένα τρίτο της προστατευόμενης τοποθεσίας της UNESCO, που μέχρι σήμερα παρέμενε «απείραχτο» από την αρχαιολογική σκαπάνη. 

O Κρίστοφερ Κίλμπερν, καθηγητής Γεωλογίας στο University College London, θεωρεί ότι ο λόγος που η Πομπηία έχει γίνει γνωστή και θεωρείται συνώνυμη λέξη της καταστροφικής δύναμης ενός ηφαιστείου, έχει παραμεριστεί. «Υπάρχει μια γενική απογοήτευση για το γεγονός ότι η ηφαιστειολογία δεν λαμβάνεται σοβαρά. Πηγαίνεις στην Πομπηία και δεν υπάρχει σχεδόν καμία αναφορά για το ηφαίστειο», εξηγεί στην Guardian. Σύμφωνα με τον Κίλμπερν, επιστήμονες του συγκεκριμένου κλάδου δεν έχουν πρόσβαση σε ορισμένες περιοχές της τοποθεσίας «για λόγους ασφάλειας». Όταν όμως βρίσκουν κάτι ενδιαφέρον οι αρχαιολόγοι, η περιοχή πλημμυρίζει με τηλεοπτικά συνεργεία και δημοσιογράφους. «Όπως φαίνεται δεν υπάρχει κίνδυνος για αυτούς αλλά υπάρχει για τους επαγγελματίες ηφαιστειολόγους», εξηγεί ο επιστήμονας. 

Σύμφωνα με τον ίδιο, η μελέτη της αρχαιολογικής τοποθεσίας και των πετρωμάτων από ηφαιστειολόγους μπορεί να τους βοηθήσει να κατανοήσουν πώς οι αληθινές πυροκλαστικές ροές «σαρώνουν» πραγματικά κτίρια. 

Καλύτερη κατανόηση αυτής της διαδικασίας θα βοηθήσει εν καιρώ και σε βελτιωμένες μεθόδους προστασίας των πληθυσμών που ζουν όχι μόνο κοντά στον Βεζούβιο, αλλά σε εκατοντάδες παρόμοια ηφαίστεια ανά τον κόσμο.